Il barbiere di Siviglia

Communicatie op Internet doet me vaak denken aan een ‘opera buffa’, maar dan zonder happy end. Ook als je niet van opera houdt, “De barbier van Sevilla”, valt wel mee. Niets is wat het is in dit libretto: het verhaal van een graaf die hopeloos verliefd is, maar constant zijn ware bedoelingen moet verbergen, omdat zijn geliefde inwoont bij een oude rijke geile bok die haar feitelijk voor zichzelf wil. En dan is er nog Figaro, de kwieke raadgever van de graaf. Misverstand na misverstand neemt de chaos toe.

In plaats van de zaken eenvoudiger te maken, slagen de actoren erin alles steeds ingewikkelder te maken. En dat komt natuurlijk omdat iedereen zo zijn eigen plannetje heeft en dit voor de anderen moet verbergen. Doen alsof is verheven tot kunst.

Bij communicatie op Internet gebeurt net hetzelfde op vrijwillige basis maar het artistieke niveau gaat pijlsnel naar beneden. Het peil van een platte deurenkomedie wordt zelden gehaald. Acteren is niets voor dilettanten. Het lijkt alsof mensen gefixeerd op een digitaal scherm plots autistisch worden – met excuses aan mijn autistische vrienden – plots is iedereen opgesloten in zichzelf.

En natuurlijk komen de slechte karakters naar boven als de sociale controle wegvalt. Je moet maar eens de kranten commentaren lezen op het net. Al of niet verborgen achter hun anonimiteit ontketenen ze de ene duikbootslag na de andere. De ‘cyberwar’ van het grut.

Ergerlijk vind ik ook mensen die je verplichten om op HUN kanaal af te stemmen. Tijdens een open discussie op een blog of sociale media schakelen ze ineens over op een ander kanaal: privé mail. Wie mij achtervolgt in mijn mailbox vliegt er onverbiddelijk uit.

De setting bepalen van de communicatie is een machtsgebeuren. Bij de vredesonderhandelingen voor het beëindigen van de oorlog in Vietnam, was zelfs de vorm van de tafel in het geding. In het schakelen tussen open discussie en privédiscussie speelt status de hoofdrol. Het zich plotsklaps anders gaan gedragen privé terwijl men in de groep de populaire Hannes blijft spelen is de schaamte mijlenver voorbij.

En op Internet heb je ook altijd te maken met die plots uit het niets opduikende wezens die je zonder uitnodiging de les komen spellen. Verbaal zwerfvuil. Het heet “vrienden van vrienden” in het FB jargon. Ja, die kan je er niet uitgooien. Brute pech. Het enige dat je kan doen is ze blokkeren. Maar dat is dan weer te drastisch. Iedereen kan al eens een zwak moment hebben, daarom moet je die nog niet in de ban slaan.

We hebben ook allemaal te veel vrienden op FB. En ik moet toegeven ik ben ooit zelf in die val getrapt. Iemand – een vriend van een vriend – geeft 3x positief commentaar en hopla je nodigt hem/haar uit om vriendjes te worden ook al ken je hem/haar van haar noch pluimen. En het gebeurt van beide kanten. Mensen beginnen jou ook uit te nodigen.

Toen ik enkele jaren geleden – ik zat al aan meer dan 700 vrienden – het verraderlijke mechanisme doorhad ben ik voor de eerste maal uit FB gestapt. Het maakte het leven stukken gemakkelijker, alsof ik net een zoemende strontvlieg had plat geslagen. Maar… alhoewel ik dacht dat ik alles had  ‘ausradiert’, dook  tijdens een zoektocht op Google twee jaar later ineens mijn oude FB account weer op.  Ik kon gewoon weer inloggen. Het was er nog allemaal.

Het begon natuurlijk te tintelen in mijn vingers. Eerst volgde ik een en ander zonder tussen te komen. Dom natuurlijk, dat hou je niet uit. Voor ik terug aanpikte begon ik onbekende “vrienden van vrienden” te verwijderen. Na een week waren er driehonderd weg. Ik had er nog veel te veel, maar ik was het beu.

Tegenwoordig kan je naast ‘ontvrienden’ ook ‘ontvolgen’ en daar zit ik nu eindelijk op mijn getal. Ik post ook alleen in groepen, niet op mijn wall, want daar doet Zückerberg zijn zin mee. Als je niet de aandacht trekt,  heeft FB niet veel aan jou en dan wordt je gestraft.  FB drukt jouw boodschappen op de achtergrond want je genereert geen clicks. Voor virtuele prostitutie ben ik niet in de wieg gelegd.

Anderzijds, Facebook verlaten heeft niet veel zin. Zückerberg blijft je stalken ook als je er niet op zit ook. Daarvoor heeft hij in België trouwens een klacht aan zijn been. Nog erger dan Zückerberg zijn tegenwoordig de ‘socialbots’, zie “Short history of the digital communication trap”.